نکات درمان بیماری‌های پوستی با گیاهان
یکی از بهترین روش‌ها برای مشکلات پوستی استفاده از داروهای گیاهی است. داروهای طبیعی مشتق از گیاهان مزایای متعددی دارند. اغلب داروهای گیاهی عوارض جانبی کمتری دارند، اکثر بیماران آنها را بهتر از داروهای شیمیایی تحمل می‌کنند، داروهای گیاهی هزینه نسبتا پایین‌تری داشته و به دلیل تاریخچه طولانی استفاده مقبولیت و محبوبیت بیشتری دارا هستند. از سوی دیگر، داروهای گیاهی راهکارهای مقبول برای درمان بسیاری از بیماری‌های مقاوم به درمان و یا حتی بیماری‌های غیر قابل علاج ارائه می‌دهند. به همین دلایل، برای درمان برخی بیماری‌های پوستی نیز گیاهان متعددی برای درمان استفاده می‌شوند. در این مقاله تاثیر گیاهان متعددی بر روی بیماری‌های پوستی از خارش و حساسیت تا سرطان پوست بر اساس تحقیقات دانشمندان بررسی شده است.
کدام گیاهان برای درمان بیماری‌های پوستی مناسب هستند؟
Crocus sativus گیاه زعفران از خانواده زنبقیان
زعفران یک محصول گیاهی معجزه‌آور و سرشار از آنتی اکسیدان است که به عنوان ضد اسپاسم، آرام‌بخش، ضد نفخ، قاعده‌آور عمل می‌کند. بر اساس تحقیقات گسترده مشخص شده است که زعفران فواید بسیاری برای سلامت پوست دارد که از آن جمله رطوبت رسانی به پوست، تسویه و پاکسازی پوست، درخشش و روشنایی پوست هستند.
اثر پیشگیری زعفران در سرطان‌زایی پوست اثبات شده که این ویژگی با استفاده از رویکرد بافت‌شناسی مورد مطالعه قرار گرفته است. مصرف زعفران از تشکیل پاپیلوم‌های پوستی در حیوانات مورد آزمایش جلوگیری کرده و همزمان اندازه آنها را کاهش داده است. وقتی که زعفران زود هنگام تجویز شده، کارسینوم پوست ناشی از DMBA را در موش‌ها مهار کرده است. این امر احتمالا به سیستم‌های دفاعی سلولی مربوط می‌باشد. همچنین مشخص شده است که مصرف زعفران در درمان پسوریازیس بسیار مفید است.
Curcuma longa گیاه زردچوبه از تیره زنجبیلیان
یک مطالعه روی موش‌هادر سوئیس انجام شده که نشان می‌دهد سرطان پوست با استفاده موضعی از گیاه زردچوبه، بهبود قابل توجهی داشته است. تعداد تومورها در هر موش در گروهی که 1% کورکومین به دست آمده از ریزوم‌های C. longa را دریافت می‌کردند، کاهش یافته است. کورکومین ماده موثری در زردچوبه است که در صورت ورود به سلول‌های سرطانی منجر به مرگ سلول سرطانی می‌شود.
Camellia sinensis گیاه کاملیا سیننسیس نوعی چای سبز
چای سبز می‌تواند نقش مفیدی در درمان تومورها و سرطان پوست داشته باشد. این گیاه حاوی پلی‌فنول‌ها است که به عنوان آنتی‌اکسیدان در بدن عمل می‌کنند. یک پلی‌فنول خاص در چای سبز به نام اپی‌گالوکاتچین گالات وجود دارد. طبق گزارش مرکز ملی طب مکمل و جایگزین، این نوع پلی‌فنول از شروع رشد بیشتر تومور پوست در بدن جلوگیری می‌کند. همچنین چای سبز می‌تواند سلول‌های پوست قدیمی را دوباره جوان کند تا دوباره تولید مثل کنند و پوست را جوان‌تر نشان دهد.
Aloe vera آلوئه ورا از تیره درختان علفی
استفاده از آلوئه ورا برای مشکلات پوستی، نتایج بسیار خوبی را نشان داده است و اغلب به عنوان ضماد یا نوشیدنی مصرف می‌شود. آلوئه ورا در درمان چین و چروک، ترک‌های پوستی و لک‌های پوستی موثر است. به نظر می‌رسد که آلوئه ورا قادر است با بهبود گردش خون و جلوگیری از مرگ سلولی در اطراف زخم، سرعت بهبود زخم را افزایش دهد. یکی از مطالعات انجام شده روی موش‌ها برای بررسی اثرات Scutellariae radix و ژل آلوئه ورا در ضایعات پوستی خودبه‌خودی شبیه درماتیت آتوپیک، نشان داد که مصرف خوراکی این گیاه به دلیل کاهش سطح اینترلوکین تسکین دهنده بوده است.
این ژل ویژگی‌هایی دارد که برای انواع خاصی از باکتری‌ها و قارچ‌ها مضر است. استفاده حداقل چهار هفته از کرم حاوی 0.5% آلوئه ورا پلاک‌های پوستی مرتبط با پسوریازیس را کاهش داده است. استفاده از ژل به بهبود سوختگی‌های جزئی نیز کمک کرده است. همچنین هنگامی که آلوئه ورا روی پوست استفاده می‌شود، به پوست کمک می‌کند تا از آسیب سرمازدگی جان سالم به در ببرد. همچنین این گیاه می‌تواند ظاهر پوست آسیب دیده طی پرتودرمانی و بعد از آن را بهبود ببخشد.
Cannabis sativus گیاه شاهدانه از گیاهان گلدار
از دیرباز گیاه شاهدانه به عنوان دارو برای انواع بیماری‌ها بویژه در میان بومیان آمریکا مورد استفاده قرار می‌گرفت. پودر برگ‌های گیاه شاهدانه به عنوان پانسمان برای بهبود زخم‌ها و جراحات پوستی استفاده می‌شود. استعمال خارجی این گیاه برای تسکین درد در بیماری‌های پوستی همراه با خارش موثر است. برای بیماری گال، برگ‌های خرد شده شاهدانه روی نواحی آسیب‌دیده مالیده می‌شوند تا بیماری را کنترل کنند. روغن دانه شاهدانه برای درمان اگزما و بسیاری از بیماری‌های پوستی دیگر مانند درماتیت، درماتیت سبورئیک، اگزمای واریسی، پسوریازیس، لیکن پلان، و آکنه روزاسه مفید است. با استفاده از روغن دانه شاهدانه، پوست تقویت می‌شود و توانایی بهتری برای مقاومت در برابر عفونت‌های باکتریایی، ویروسی و قارچی پیدا می‌کند. دانه‌های شاهدانه حاوی اسیدهای چرب امگا3 و امگا6 بوده و مصرف خوراکی آن برای سلامت پوست و همچنین سلامت مو مفید است.
Allium cepa گیاه پیاز از تیره سوسنیان
مطالعه‌ای روی بیماران مبتلا به کراتوز سبورئیک (نوعی توده پوستی غیرسرطانی) انجام شد تا توانایی ژل عصاره پیاز در بهبود ظاهر اسکار بررسی شود. این مطالعه نشان داد که ژل عصاره گیاه پیاز، قرمزی، بافت و ظاهر کلی اسکار را طی هفته‌های 4، 6 و 10 مطالعه، بهبود بخشیده است. در مطالعه دیگری، فعالیت ضد قارچی عصاره‌های آبی تهیه شده از گونه‌های متعدد پیاز و سیر بررسی شد و عملکرد آنها ارزیابی شد. نتایج نشان داد که پیاز و سیر می‌توانند در درمان بیماری‌های مرتبط با قارچ از جنس‌های مهم بیماری‌زا مانند کاندیدا، مالاسزیا و درماتوفیت‌ها امیدوارکننده باشند.
A. sativum گیاه سیر از تیره نرگسیان
مطالعه‌ای روی موش‌های مبتلا به سرطان پوست نشان داده که بهترین عمل پیشگیری شیمیایی گیاه سیر در موش‌هایی مشاهده شد که درمان گیاه سیر قبل و بعد از القای سرطان‌زایی پوست انجام شده بود. مصرف سیر تشکیل پاپیلومای پوستی را در حیوانات به تاخیر انداخت و همزمان اندازه و تعداد پاپیلوماها را کاهش داد که در بافت‌شناسی پوست موش‌های تحت درمان نیز منعکس شد.
Thyme vulgaris گیاه آویشن ولگاریس از تیره نعنائیان
گیاه آویشن می‌تواند علائم سلولیت را کاهش دهد و عفونت پوستی ناشی از باکتری‌ها که ممکن است منجر به درد، حساسیت، ورم، تب، لرز و قرمزی پوست شود را تسکین دهد. همچنین گیاه آویشن به دلیل خواص ضد قارچی و ضد باکتریایی در کاهش سموم از بدن و پوست موثر است. با این حال، مرکز پزشکی دانشگاه مریلند هشدار می‌دهد که این گیاه ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهد. آویشن در درمان بیماری‌هایی با ریشه عصبی ماننده پسوریازیس نیز می‌تواند موثر باشد.
Rosmarinus officinalis گیاه رُزماری از تیره نعنائیان
گیاه رزماری در بسیاری از نقاط جهان رشد می‌کند و خواستگاه اصلی آن به منطقه مدیترانه برمی‌گردد. از گیاه رزماری برای طعم‌دهی به غذا، تهیه نوشیدنی و همچنین در لوازم آرایشی استفاده می‌شود. مهمترین ترکیبات رزماری، اسید کافئیک و مشتقات آن مانند اسید رزمارینیک هستند که این ترکیبات اثر آنتی‌اکسیدانی دارند. قرار گرفتن مزمن در معرض اشعه UV مسئول تظاهرات بالینی طولانی‌مدت مانند پیری پوست ناشی از نور و سرطان‌های ناشی از نور خورشید است. گزارش شده است که عصاره رزماری در پیشگیری از آسیب ناشی از نور بر روی پوست در اثر اشعه UV مؤثر است. همچنین فعالیت ضد باکتریایی روغن اسانس رزماری علیه کوتی‌باکتریوم اکنس با میکروسکوپ مشاهده شده است. تغییرات قابل توجهی در اندازه این باکتری در پاسخ به درمان با روغن و اسانس رزماری مشاهده شده است.
Eucalyptus globulus اکالیپتوس گلوبولوس از تیره موردیان
در مطالعه‌ای که روی انسان‌ها انجام شد، مشخص گردید دمودکس صورت انسان هنگام درمان با روغن اکالیپتوس تازه، با یا بدون رقیق‌سازی با گلیسیرین، با غلظت‌های 100٪، 75٪ و 50٪ به طور کامل بهبود یافتند. مطالعه‌ای که روی انسان‌ها انجام شد نشان داد که روغن اکالیتوس گال را نیز به طور کامل درمان کرده است.
Lavandula officinalis گیاه اسطوخودوس یا لاوندر
اسطوخودوس خواص ضد التهابی دارد و در درمان جوش و نیش حشرات و کاهش واکنش‌های آلرژیک پوستی موثر است. اثرات روغن اسطوخودوس بر واکنش‌های آلرژیک در موش‌ها مورد مطالعه قرار گرفته است. گزارش شده است که این روغن، آزاد شدن هیستامین از سلول‌ها را مهار می‌کند.
Ficus carica، Ficus racemosa، Ficus bengaalensis درخت انجیراز تیره انجیران
جالب است که در منبع انگلیسی مقاله حاضر، محققان به روش سنتی ایرانیان برای درمان زگیل پوستی اشاره کرده‌اند. به گفته این محققان، در برخی از مناطق ایران یک روش سنتی با استفاده از ترشحات داخلی درخت انجیر برای درمان زگیل وجود دارد. مطالعه‌ای که بر روی بیماران مبتلا به زگیل انجام شد نشان داد که این درمان زگیل دارای اثرات مفید متعددی از جمله درمان کوتاه مدت، عدم گزارش هیچ گونه عوارض جانبی، سهولت استفاده، سازگاری بیمار و میزان عود کم است. اگرچه مکانیسم دقیق فعالیت ضد زگیل ترشحات درخت انجیر مشخص نیست اما احتمالا این امر در نتیجه فعالیت پروتئولیتیک آنزیم‌های ترشحات درخت است.همچنین استعمال خارجی پودر پوست درخت انجیر خوشه‌ای برای رفع جوش، برطرف کردن خارش پوستی و گال کاربرد دارد.
Azadirachta indica گیاه چریش از تیره زیتون تلخیان
عصاره برگ چریش به صورت خارجی روی جوش‌ها و تاول‌ها استفاده می‌شود. همچنین در یک مطالعه، تومورهای پوستی در موش‌ها با استفاده موضعی از گیاه چریش به عنوان یک عامل محرک، در دوزهای مختلف استفاده شد. نتایج این مطالعه پتانسیل پیشگیری شیمیایی گیاه چریش را در برابر سرطان‌زایی پوست در موش‌ها اثبات کرد.
مشاهدات نشان داد که گیاه چریش خاصیت ضد عفونی کننده و ضد قارچ نیز دارد و برای معالجه حساسیت‌های پوستی موثر است. مطالعه دیگری که روی یک مرطوب‌کننده ضد آکنه فرموله شده از عصاره‌های خام گیاهی چریش انجام شد اثبات کرد این گیاه خاصیت مهار آکنه و کنترل کننده باکتری‌های مولد آکنه را دارد.
Bauhinia variegata گیاه بهیمه از تیره ارغوانیان
پوست گیاه بهیمه برای درمان بیماری‌های پوستی، آسم، گلودرد، اسهال و ناراحتی شکم تجویز می‌شود و همچنین استعمال خارجی آن برای زخم‌های پوستی کاربرد دارد. در مدل پاپیلومای پوستی، پیشگیری قابل توجه، با تأخیر در ظهور و کاهش تعداد تجمعی پاپیلوم‌ها مشاهده شده است. موش‌های C57 Bl که عصاره متانولی 50% بهیمه را با دوزهای 500 و 1000 میلی‌گرم بر کیلوگرم وزن بدن به مدت 30 روز دریافت کردند، افزایش طول عمر را نشان دادند و اندازه تومور به طور قابل توجهی در مقایسه با گروه کنترل کاهش یافت.
Achyranthes Aspera گیاه اشیرانت از تیره تاج خروسیان
این گیاه به طور سنتی در درمان جوش‌ها، گال، بثورات پوستی و سایر بیماری‌های پوست استفاده می‌شود. عصاره متانولی، آلکالوئید، غیر آلکالوئید و بخش‌های ساپونین به دست آمده از برگ‌های اشیرانت، اثرات مهاری قابل توجهی بر فعال شدن آنتی‌ژن اولیه ویروس اپشتین-بار (EBV-EA) نشان داد. در آزمایش سرطان‌زایی پوست دو مرحله‌ای روی موش، عصاره متانولی اثر ضد سرطان‌زایی بارزی (حدودا 76٪) داشت. نتایج تحقیقات نشان داده است که عصاره برگ و بخش غیر آلکالوئیدی، محرک ضد تومور ارزشمندی در مقابله با بیماری سرطان است.
گیاهان دارویی از دیرباز نقش مهمی در درمان بیماری‌های پوستی ایفا کرده‌اند و به دلیل ترکیبات طبیعی و خواص ضدالتهابی، آنتی‌باکتریال و آنتی‌اکسیدانی، می‌توانند به بهبود مشکلات پوستی مانند اگزما، آکنه، پسوریازیس و التهابات پوستی کمک کنند. گیاهانی مانند آلوئه‌ورا، بابونه، اسطوخودوس و روغن درخت چای با خاصیت تسکین‌دهنده و ترمیم‌کننده خود، جایگزین‌های مناسبی برای محصولات شیمیایی محسوب می‌شوند. برای مطالعه بیشتر در زمینه بیماری‌های پوستی، سلامتی پوست، درمان‌های گیاهی، روتین پوستی به لینک‌های زیر مراجعه کنید.
بیماری پوستی و گیاهان رازهای سلامت پوست