مقدمه
اگزما یا درماتیت آتوپیک(atopic dermatitis) یکی از شایع‌ترین مشکلات پوستی است که بر میلیون‌ها نفر در سراسر جهان تاثیر می‌گذارد. این بیماری یک نوع التهاب مزمن پوست است که می‌تواند موجب ایجاد خارش شدید، التهاب، قرمزی، و پوسته‌ریزی شود. شرایطی که باعث خارش و التهابات پوست می‌شود می‌تواند در بسیاری از فعالیت‌های روزمره، از جمله خوابیدن، کار، و حتی فعالیت‌های اجتماعی اختلال ایجاد کند. درمان این بیماری می‌تواند چالش‌برانگیز باشد، و درمان‌های مختلفی شامل داروهای موضعی و سیستمیک در دسترس است.
در صورتی که درمان‌های خانگی مانند شستشوی ملایم پوست و مرطوب‌سازی نتوانند این مشکل را کنترل کنند، پزشکان ممکن است درمان‌های دارویی را توصیه کنند. در این راستا، برخی از کرم‌ها و پمادهای تجویزی می‌توانند به طور ویژه‌ای به کاهش التهاب و خارش کمک کنند. با توجه به اینکه میلیون‌ها نفر در سراسر دنیا از اگزما رنج می‌برند، پژوهش‌ها و مطالعات علمی در مورد درمان‌های موثر بسیار مهم هستند. در این مقاله، بررسی یک مطالعه اخیر خواهیم پرداخت که به تحلیل بیش از ۲۰۰ تحقیق در زمینه درمان‌های موضعی برای اگزما پرداخته است.
اگزما و چرخه خارش و خاراندن
اگزما، به طور خاص، یک بیماری التهابی مزمن است که می‌تواند نواحی مختلفی از بدن از جمله صورت، دست‌ها، پاها، پشت زانوها، و آرنج‌ها را تحت تاثیر قرار دهد. در حالی که علت دقیق اگزما هنوز به طور کامل شناخته نشده است، عواملی مانند ژنتیک، محیط، و سیستم ایمنی بدن در بروز این بیماری نقش دارند. افراد مبتلا به اگزما معمولاً از پوست خشک و تحریک‌شده رنج می‌برند و پوست آن‌ها حساس‌تر از حالت عادی است.
یکی از ویژگی‌های کلیدی اگزما، «چرخه خارش و خاراندن» است. این چرخه به این صورت است که در ابتدا پوست به دلیل التهاب دچار خارش می‌شود. این خارش باعث می‌شود فرد ناخودآگاه پوست خود را بخاراند. اما خاراندن موجب آسیب به پوست و تشدید التهاب می‌شود که باعث افزایش بیشتر خارش می‌گردد. این فرآیند می‌تواند به شدت آزمایش‌کننده باشد و موجب آسیب‌های بیشتری به پوست فرد شود. در نتیجه، درمان اگزما باید شامل کنترل این چرخه آسیب‌زننده باشد.
انواع کرم‌ها و پمادهای موضعی برای درمان اگزما
درمان اگزما به طور کلی به دو دسته کلی تقسیم می‌شود: درمان‌های موضعی و درمان‌های سیستمیک. درمان‌های موضعی معمولاً شامل کرم‌ها و پمادهایی است که به طور مستقیم روی نواحی آسیب‌دیده پوست اعمال می‌شوند. این درمان‌ها به منظور کاهش التهاب، خارش و ترمیم پوست استفاده می‌شوند.
1. کورتیکواستروئیدهای موضعی
کورتیکواستروئیدها یکی از رایج‌ترین درمان‌های موضعی برای اگزما هستند. این دسته از داروها با کاهش فعالیت سیستم ایمنی و جلوگیری از آزاد شدن مواد شیمیایی التهابی، به کاهش التهاب و خارش پوست کمک می‌کنند. این داروها به چندین دسته تقسیم می‌شوند که از نظر قدرت و میزان تاثیر متفاوت هستند. انواع مختلفی از این داروها وجود دارند که از داروهای ضعیف تا بسیار قوی متغیر هستند.
یکی از نکات مهم در استفاده از کورتیکواستروئیدها این است که مصرف طولانی‌مدت آن‌ها می‌تواند عوارض جانبی به همراه داشته باشد، از جمله نازک شدن پوست. به همین دلیل، پزشکان معمولاً توصیه می‌کنند که این داروها برای مدت کوتاهی و تحت نظارت پزشک استفاده شوند. در برخی موارد، پزشکان ممکن است درمان با کورتیکواستروئیدهای متوسط یا حتی غیر استروئیدی را برای مدت طولانی‌تر پیشنهاد دهند.
2. مهارکننده‌های Janus kinase (JAK)
این داروها از جدیدترین درمان‌های موضعی برای اگزما هستند که در دهه‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته‌اند. مهارکننده‌های JAK با مسدود کردن مسیرهای سیگنال‌دهی التهابی در سلول‌ها به کاهش التهاب و خارش کمک می‌کنند. این داروها به خصوص برای بیمارانی که به کورتیکواستروئیدها پاسخ نمی‌دهند یا در حال حاضر از آن‌ها استفاده می‌کنند، مفید هستند.
3. مهارکننده‌های PDE4
این داروها با افزایش تولید یک ماده شیمیایی خاص به نام فسفودی‌استراز-۴ (PDE4)، به کاهش التهاب در بدن کمک می‌کنند. این دسته از داروها معمولاً برای افرادی که به سایر درمان‌ها پاسخ نمی‌دهند و یا برای کسانی که نگران عوارض جانبی داروهای استروئیدی هستند، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
4. مهارکننده‌های کلسینورین
مهارکننده‌های کلسینورین مانند پیمی‌کرولیموس (Elidel) و تاکرولیموس (Protopic) برای کاهش فعالیت سیستم ایمنی و التهاب پوست استفاده می‌شوند. این داروها به خصوص برای درمان نواحی حساس‌تر پوست مانند صورت و گردن توصیه می‌شوند و از آنجا که هیچ نوع استروئید در آن‌ها وجود ندارد، عوارض جانبی کمتری دارند.
علاوه بر داروهای ذکر شده، برخی درمان‌های دیگر مانند آنتی‌بیوتیک‌ها و مرطوب‌کننده‌های تجویزی می‌توانند در بهبود وضعیت پوست افراد مبتلا به اگزما موثر باشند. آنتی‌بیوتیک‌ها در مواردی که عفونت‌های باکتریایی به وجود آمده باشد، تجویز می‌شوند، و مرطوب‌کننده‌ها به درمان خشکی پوست و جلوگیری از تشدید اگزما کمک می‌کنند.
بهترین درمان‌ها برای اگزما
مطالعه‌ای که در سال ۲۰۲۳ در The Journal of Allergy and Clinical Immunology منتشر شد، به بررسی اثرگذاری درمان‌های مختلف موضعی بر اگزما پرداخت. نتایج این تحقیق نشان داد که برخی از داروها از دیگران موثرترند.
پیمی‌کرولیموس (Elidel) و تاکرولیموس (Protopic)، دو داروی غیر استروئیدی، بهترین نتیجه را در کاهش التهاب و خارش نشان دادند. این داروها به طور ویژه در کاهش اختلالات خواب و شعله‌ور شدن اگزما موثر بودند
از سوی دیگر، کورتیکواستروئیدهای متوسط قدرت مانند فلو سینولون آستونید (Synalar) و تریامسینولون آستونید (Kenalog) نیز نتایج بسیار خوبی در کاهش خارش و التهاب نشان دادند. پزشکان معمولاً این داروها را برای کنترل علائم شدید اگزما توصیه می‌کنند، اما مصرف طولانی‌مدت آن‌ها می‌تواند منجر به نازک شدن پوست و افزایش آسیب‌های پوستی شود.
درپایان
در نهایت، انتخاب درمان مناسب برای اگزما بستگی به شرایط فردی بیمار، از جمله شدت بیماری، سن و نوع پوست دارد. در حالی که برخی درمان‌ها ممکن است برای بسیاری از افراد مفید واقع شوند، افراد مبتلا به اگزما باید تحت نظارت پزشک قرار گیرند تا درمان‌های مناسب برای وضعیت خاص خود را پیدا کنند.
اگر شما به دنبال راهکاری برای کنترل علائم اگزما خود هستید و درمان‌های خانگی نتیجه‌بخش نبوده‌اند، ممکن است زمان آن رسیده باشد که با یک متخصص پوست مشورت کنید تا بهترین درمان را برای شما تجویز کند.