آیا مصرف ویتامین D خطر ابتلا به بیماری‌های خودایمنی را کاهش می‌دهد؟

مکمل‌های ویتامین D یکی از پرطرفدارترین مکمل‌ها در دنیای امروز هستند که فواید زیادی به آن نسبت داده شده است. بسیاری از افراد از این مکمل‌ها برای پیشگیری از بیماری‌هایی مانند سرطان، بیماری‌های قلبی، دمانس (زوال عقل)، و حتی بیماری‌های خودایمنی استفاده می‌کنند. اما سوال اینجاست که آیا ویتامین D واقعاً می‌تواند از بیماری‌های خودایمنی جلوگیری کند؟ در این مقاله، به بررسی این سوال و نتایج پژوهش‌های اخیر در این زمینه پرداخته‌ایم.

​ویتامین D و بیماری‌های خودایمنی

بیماری‌های خودایمنی به گروهی از بیماری‌ها گفته می‌شود که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول‌های سالم خود حمله می‌کند. در این حالت، سیستم ایمنی که باید از بدن در برابر بیماری‌ها دفاع کند، به سلول‌های سالم آسیب می‌زند. مثلاً در بیماری آرتریت روماتوئید، سلول‌های ایمنی به مفاصل حمله می‌کنند. علت دقیق بسیاری از بیماری‌های خودایمنی هنوز به طور کامل مشخص نشده است، اما نظریه‌ای وجود دارد که می‌گوید اختلال در تنظیم سیستم ایمنی می‌تواند عامل بروز این بیماری‌ها باشد. در این راستا، پژوهش‌ها نشان می‌دهند که ویتامین D می‌تواند تأثیرات مثبتی بر روی سلول‌های ایمنی و التهاب داشته باشد و در نتیجه در پیشگیری از بیماری‌های خودایمنی مؤثر باشد.

​نتایج پژوهش‌ها در مورد ویتامین D و بیماری‌های خودایمنی

پژوهشی که اخیراً در مجله TheBMJ منتشر شده است، به بررسی اثرات مصرف مکمل‌های ویتامین D در پیشگیری از بیماری‌های خودایمنی پرداخته است. در این تحقیق، بیش از 25,000 بزرگسال بالای 60 سال به طور تصادفی به دو گروه تقسیم شدند. گروهی روزانه 2,000 واحد ویتامین D و گروه دیگر پلاسیبو (قرص بی‌اثر) مصرف می‌کردند. پس از پنج سال، بررسی‌هایی انجام شد تا ببینند آیا مصرف ویتامین D در کاهش ابتلا به بیماری‌های خودایمنی مؤثر است یا نه.

نتایج این تحقیق نشان داد که افرادی که مکمل ویتامین D مصرف کرده بودند، نسبت به افرادی که پلاسیبو دریافت کرده بودند، خطر کمتری برای ابتلا به بیماری‌های خودایمنی داشتند. اما این کاهش خطر چندان چشمگیر نبود. به طور دقیق‌تر، در گروه مصرف‌کنندگان ویتامین D از هر 1000 نفر، 9.5 نفر به بیماری خودایمنی مبتلا شدند در حالی که این تعداد در گروه پلاسیبو 12 نفر بود. این به معنای کاهش 2.5 نفر در هر 1000 نفر است.

​بیماری‌هایی که تحت تأثیر ویتامین D قرار گرفتند

طبق نتایج تحقیق، بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید، پلی‌میالژیا روماتیکا و پسوریازیس بیشتر تحت تأثیر ویتامین D قرار گرفتند. با این حال، هیچ بیماری خودایمنی خاصی به طور مداوم با مصرف ویتامین D پیشگیری نشد. تنها زمانی که تعداد کل بیماری‌های خودایمنی بررسی شد، کاهش خطر مشاهده شد.

​آیا باید همه از مکمل ویتامین D استفاده کنند؟

با توجه به نتایج این تحقیق، نمی‌توان به طور قطعی گفت که همه افراد باید از مکمل ویتامین D استفاده کنند. کاهش خطر بیماری‌های خودایمنی تنها به میزان 2.5 نفر در هر 1000 نفر بود که این کاهش نسبت به تعداد افراد زیادی که باید مکمل مصرف کنند، عدد کوچکی است. همچنین مصرف ویتامین D به میزان زیاد می‌تواند عوارض جانبی داشته باشد و با برخی داروها تداخل پیدا کند.

​نکات مهم در مورد این تحقیق

1. کاهش خطر: کاهش خطر بیماری‌های خودایمنی در این مطالعه تنها 22% بود که در عمل این کاهش تنها از 12 نفر به 9.5 نفر در هر 1000 نفر کاهش یافته است.
2. تأثیر در درازمدت: نتایج نشان می‌دهند که اثرات مصرف ویتامین D باید برای مدت زمان طولانی‌تری مشاهده شود.
3. محدودیت‌ها: این مطالعه تنها بر روی افراد مسن انجام شده است و ممکن است برای افراد جوان‌تر نتایج متفاوتی به دنبال داشته باشد.
4. مشورت با پزشک: مصرف مکمل‌های ویتامین D باید تحت نظر پزشک و با توجه به نیازهای فردی انجام گیرد.

درپایان

با توجه به نتایج این تحقیق، می‌توان گفت که ویتامین D ممکن است در کاهش خطر ابتلا به برخی بیماری‌های خودایمنی مؤثر باشد، اما این اثرات برای همه افراد قابل تعمیم نیست. برای استفاده از این مکمل، بهتر است که افراد با مشورت پزشک و بر اساس نیازهای فردی خود اقدام کنند. همچنین باید منتظر پژوهش‌های بیشتری باشیم تا نتایج دقیق‌تری در این زمینه به دست آید.